رودخانهها از منابع اصلی تأمین آب برای مصارف شرب و کشاورزی هستند و ارزیابی کیفیت آنها بسیار حائز اهمیت است. هدف از این مطالعه، تعیین فرآیندهای طبیعی و انسانی مؤثر بر کیفیت آب رودخانه گرگانرود و شاخه های فرعی آن در محدوده شهر گنبدکاووس میباشد. رودخانه گرگانرود بزرگترین چکیده کامل
رودخانهها از منابع اصلی تأمین آب برای مصارف شرب و کشاورزی هستند و ارزیابی کیفیت آنها بسیار حائز اهمیت است. هدف از این مطالعه، تعیین فرآیندهای طبیعی و انسانی مؤثر بر کیفیت آب رودخانه گرگانرود و شاخه های فرعی آن در محدوده شهر گنبدکاووس میباشد. رودخانه گرگانرود بزرگترین رودخانه در استان گلستان (شمال شرق ایران) است. در طی سالهای گذشته این رودخانه دریافتکننده فاضلابهای مختلف شهری، کشاورزی و صنعتی بهویژه در محدوده شهر گنبدکاووس بوده است. بهمنظور ارزیابی کیفیت شیمیایی آب رودخانه گرگانرود و بررسی عوامل مؤثر بر ویژگیهای کیفی در محدودۀ مورد مطالعه، 37 نمونه آب و 6 نمونه فاضلاب برداشت شد و پارامترهای فیزیکوشیمیایی و غلظت یونهای اصلی اندازهگیری گردید. بر اساس نتایج بهدستآمده، pH و EC نمونههای آب در محدوده شهر در اثر تخلیه روانابهای شهری و یا ورود شاخههای فرعی، که pH و EC پایینتری نسبت به شاخه اصلی دارند، کاهش مییابد. به دلیل رخداد فرآیند نیتراتزدایی، غلظت نیترات در نمونههای محدوده شهر نسبت به سایر نمونهها پایینتر است. تیپ اغلب نمونههای آب رودخانه گرگانرود و شاخههای فرعی به ترتیب سولفاته سدیک و بیکربناته سدیک میباشد. با توجه به نتایج بهدستآمده، اتصال شاخههای فرعی باعث بهبود کیفیت آب رودخانه برای مصارف شرب و کشاورزی شده است. در طی مسیر رودخانه، فرآیندهای طبیعی شامل انحلال کانیها (هالیت، ژیپس و انیدریت) و تبادل یونی، و نیز فعالیت انسان (تخلیه پسابهای کشاورزی و شهری) باعث افت کیفیت آب رودخانه شده است.
پرونده مقاله
در این پژوهش، تکامل هیدروشیمیایی و کاهش کیفیت آب رودخانه گرگانرود در فاصله حدود 100 کیلومتری از حاشیه شمالی ارتفاعات البرز تا دریای خزر بررسی شد. بدین منظور از نتایج آنالیز 11 پارامتر فیزیکوشیمیایی مربوط به چهار ایستگاه هیدرومتری در طی یک دوره آماری ده ساله استفاده شد. چکیده کامل
در این پژوهش، تکامل هیدروشیمیایی و کاهش کیفیت آب رودخانه گرگانرود در فاصله حدود 100 کیلومتری از حاشیه شمالی ارتفاعات البرز تا دریای خزر بررسی شد. بدین منظور از نتایج آنالیز 11 پارامتر فیزیکوشیمیایی مربوط به چهار ایستگاه هیدرومتری در طی یک دوره آماری ده ساله استفاده شد. برای بررسی تکامل هیدروشیمیایی رودخانه از نمودارهای گیبس، استیف، پایپر، دوروف و همچنین پنج شاخص اشباع مربوط به کانیهای کربناته، سولفاته و کلروره استفاده شد. همچنین تغییرات کیفی آب در بخشهای شرب (با استفاده از نمودارشولر)، کشاورزی (با استفاده از نمودار ویلکوکس) و صنعت (با استفاده از شاخصهای خوردگی) در طول مسیر رودخانه گرگانرود بررسی شد. در این تحقیق برای تجزیه واریانس داده ها از آزمون F و در نهایت از آنالیز خوشهبندی سلسه مراتبی برای تعیین تعداد عوامل تأثیرگذار بر هیدروشیمی آب استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که واکنش آب-سنگ، تبخیر و نفوذ آب شور دریای خزر از مهمترین عوامل کنترل کننده شیمی آب رودخانه هستند. همچنین تیپ غالب آب رودخانه گرگانرود در حاشیه ارتفاعات بیکربناته میباشد و با ورود به دشت، تمایل به رسیدن به بلوغ کامل یعنی تیپ کلروره سدیک دارد. در تمامی ایستگاهها آب رودخانه نسبت به کلسیت و دولومیت فوق اشباع، اما نسبت به انیدریت، ژیپس و هالیت تحت اشباع میباشند. اگرچه در جهت جریان بر میزان اشباعیت کانیهای تبخیری افزوده میشود. کیفیت آب برای شرب و کشاورزی در حاشیه ارتفاعات مناسب و با ورود به دشت و در ادامه مسیر به سمت دریای خزر بشدت کاهش مییابد. نتایج تمامی شاخصهای کیفی در بخش صنعت نشان از افزایش خاصیت رسوبگذاری آب در طول مسیر رودخانه دارد. براساس نتایج آنالیز آماری، بیشترین تغییرات مربوط به پارامترهای فیزیکوشیمیایی بین ایستگاه لزوره در حاشیه ارتفاعات و ایستگاه قزاقلی واقع در قسمت میانی دشت دیده میشود و بعد از آن تا خروجی گرگانرود تغییرات فاحش و معنی داری بین پارامترهای کیفی آب مشاهده نشد.
پرونده مقاله